Vagahau Niue

Kua manako e Human Rights Commission ke fakatutala mai a koe, po ke haau a matakau hagaao ia ke he tau mena kua feleveia mo koe, magaaho ne kumi gahua, kehekeheaga he tau totogi, tau gahuaaga, mouaaga he tau pu gahua tokoluga mo e tau puhala ke malikiti hake e tau totogi.

Ko e heigoa e kehekeheaga he tau totogi ma e tau tagata Pasifika?

Ko e kehekeheaga a nai he tau totogi ma e tau tagata Pasifika mo lautolu e tau tagata ne mua atu e lalahi he tau totogi i Aotearoa Niu Silani- tau tagata Palagi. Pehē nai e onoonoaga:

Ko e heigoa e kumikumiaga ke he tau totogi kua kehekehe?

Ko e faahi gahua Human Rights Commission ha ne fae kumikumi ai ke iloa ko e hā ne nakai tatai ai e tau totogi he tau tagata Pasifika mo e laulahi he tau tagata gahua foki.  Manako a mautolu ke iloa ko e heigoa he tau pisinisi ha ne fae taute, ne kua lata ke taute ke fakaholo ki mua e hagahaga mitaki he tau puhala gahua ke moua e tataiaga he tau totogi.  

 

To onoono fakahokulo e kumikumiaga nai ke he tau hokotaki mai he tau tagata Pasifika ne gahua ai ke he tau faahi nai:

  1. Talagaaga he tau koloa 
  2. Faahi kamuta po ke ta fale
  3. Faahi malolō tino.

Ko e heigoa ha mautolu ne manako ke moua mai he kumikumiaga nai?

To moua mai he kumikumiaga nai falu a puhala ke tukutuku hifo e kehekeheaga he tau totogi he tau tagata Pasifika ne fakagahua ai he tau faahi pisinisi. To fakaaoga ai foki e tau hokotaki nai ke lagomatai atu ke he falu a tagata foki.

Ko e hā e mena nai kua lauia ai e tonuhiaaga he tagata?

Tatai e tonuhiaaga he tau tagata Pasifika mo e tau tagata oti:

  • tatai e tau totogi ka tatai e tau gahua
  • tatai e atāaga ke moua e tau pu gahua
  • kua hagahaga mitaki e tau gahuaaga mo e nakai eke fakakelea ke he tau mena ne gahua ai

 

Ko e tau tonuhiaaga nai ko e mena puipui ai he tau matafakatufono tohi ha Niu Silani pihia mo e lalolagi lahi ne kua matutaki atu a Niu Silani kia ai. Ko e tau faahi pisinisi kua lata a lautolu ke muitua atu ke he tau matafakatufono nai.  Ka e kua kitia ki ai e falu tagata Pasifika ne nakai moua ai e tau lagomataiaga nai.